Rubella, hay còn gọi là sởi Đức, thường được coi là một bệnh nhẹ ở trẻ em và người lớn. Tuy nhiên, khi mắc phải trong thai kỳ, bệnh rubella ở phụ nữ mang thai có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho thai nhi. Bài viết này Dongthai sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan về rubella, ảnh hưởng của nó đối với thai kỳ, cách phòng ngừa và điều trị.
Rubella là gì và lây truyền như thế nào?
Rubella là một bệnh nhiễm trùng do virus gây ra, đặc trưng bởi phát ban đỏ trên da, sốt nhẹ, và sưng hạch bạch huyết. Bệnh lây lan chủ yếu qua đường hô hấp khi người bệnh ho hoặc hắt hơi. Một điều đáng lo ngại là người mắc rubella có thể lây bệnh cho người khác ngay cả trước khi các triệu chứng xuất hiện, khiến cho việc kiểm soát sự lây lan trở nên khó khăn hơn.
Dấu hiệu và triệu chứng của rubella
Triệu chứng của rubella thường nhẹ và dễ bị bỏ qua, đặc biệt ở người lớn. Các triệu chứng có thể bao gồm:
- Sốt nhẹ hoặc không sốt
- Phát ban màu hồng hoặc đỏ nhạt, thường bắt đầu ở mặt và lan xuống cơ thể
- Đau nhức cơ và khớp
- Sưng hạch bạch huyết ở cổ, sau tai và phía sau đầu
- Đau đầu, mệt mỏi
Tuy nhiên, điều quan trọng là cần lưu ý rằng không phải ai mắc rubella cũng có đủ các triệu chứng trên, và đôi khi các triệu chứng này có thể rất mờ nhạt hoặc không xuất hiện. Vì vậy, việc xét nghiệm máu để chẩn đoán chính xác là rất quan trọng, đặc biệt là với phụ nữ mang thai.
Tại sao bệnh rubella lại nguy hiểm cho phụ nữ mang thai?
Bệnh rubella ở phụ nữ mang thai đặc biệt nguy hiểm vì virus có thể truyền từ mẹ sang con qua nhau thai. Hậu quả của việc nhiễm rubella trong thai kỳ có thể rất nghiêm trọng, đặc biệt là trong ba tháng đầu của thai kỳ, khi các cơ quan của thai nhi đang phát triển mạnh mẽ.
Hội chứng rubella bẩm sinh (CRS)
Nhiễm rubella trong thai kỳ có thể dẫn đến hội chứng rubella bẩm sinh (CRS) ở trẻ sơ sinh. CRS có thể gây ra một loạt các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, bao gồm:
- Dị tật tim: Các vấn đề về tim như hẹp van động mạch phổi, còn ống động mạch.
- Điếc: Tổn thương thần kinh thính giác có thể gây điếc bẩm sinh.
- Đục thủy tinh thể: Gây mù lòa hoặc giảm thị lực.
- Chậm phát triển: Ảnh hưởng đến sự phát triển trí tuệ và thể chất của trẻ.
- Các vấn đề sức khỏe khác: Bệnh tiểu đường, các vấn đề về tuyến giáp, viêm não, gan và lách to.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), CRS là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây dị tật bẩm sinh có thể phòng ngừa được. Việc tiêm phòng vắc-xin rubella là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất.
Nguy cơ nhiễm rubella theo từng giai đoạn thai kỳ
Nguy cơ thai nhi bị ảnh hưởng bởi rubella khác nhau tùy theo thời điểm nhiễm bệnh:
- Ba tháng đầu: Giai đoạn nguy hiểm nhất, nguy cơ mắc CRS lên đến 80-90%.
- Ba tháng giữa: Nguy cơ giảm xuống còn khoảng 25-30%.
- Ba tháng cuối: Nguy cơ thấp nhất nhưng vẫn có thể xảy ra các vấn đề về thính giác.
Các biện pháp phòng ngừa bệnh rubella cho phụ nữ mang thai
Phòng bệnh luôn tốt hơn chữa bệnh, đặc biệt khi nói đến bệnh rubella ở phụ nữ mang thai. Các biện pháp phòng ngừa hiệu quả bao gồm:
Tiêm phòng vắc-xin rubella
Vắc-xin rubella là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất và được khuyến cáo cho tất cả phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là vắc-xin rubella không được tiêm cho phụ nữ đang mang thai. Vậy nên, kế hoạch tiêm phòng trước khi mang thai là rất cần thiết:
- Tiêm phòng trước khi mang thai: Các bác sĩ khuyên nên tiêm vắc-xin rubella ít nhất một tháng trước khi có kế hoạch mang thai.
- Kiểm tra kháng thể: Nếu bạn không chắc mình đã tiêm phòng hoặc đã từng mắc rubella, hãy xét nghiệm máu để kiểm tra kháng thể. Nếu chưa có kháng thể, bạn nên tiêm phòng trước khi mang thai.
Tránh tiếp xúc với người bệnh
Ngoài việc tiêm phòng, bạn cũng cần thực hiện các biện pháp để tránh tiếp xúc với người bệnh, đặc biệt là trong thai kỳ:
- Rửa tay thường xuyên: Rửa tay bằng xà phòng và nước hoặc dung dịch sát khuẩn tay thường xuyên.
- Tránh đến nơi đông người: Hạn chế đến những nơi có nhiều người, đặc biệt là trong mùa dịch.
- Đeo khẩu trang: Nếu bạn phải đến những nơi đông người hoặc tiếp xúc với người bệnh, hãy đeo khẩu trang.
- Thông gió nhà cửa: Đảm bảo không gian sống và làm việc thông thoáng.
Chẩn đoán và điều trị bệnh rubella ở phụ nữ mang thai
Việc chẩn đoán chính xác bệnh rubella ở phụ nữ mang thai là rất quan trọng để đưa ra các quyết định phù hợp. Nếu bạn nghi ngờ mình mắc rubella, hãy đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và tư vấn.
Xét nghiệm rubella
Có hai loại xét nghiệm chính để chẩn đoán rubella:
- Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu để tìm kháng thể chống lại virus rubella. Nếu bạn có kháng thể IgG, điều này có nghĩa là bạn đã từng mắc rubella hoặc đã được tiêm phòng và có khả năng miễn dịch. Nếu bạn có kháng thể IgM, điều này có nghĩa là bạn đang bị nhiễm rubella trong thời gian gần đây.
- Xét nghiệm PCR: Xét nghiệm PCR có thể phát hiện sự hiện diện của virus rubella trong mẫu máu hoặc dịch mũi họng.
Điều trị rubella
Không có thuốc đặc trị cho rubella. Điều trị chủ yếu tập trung vào giảm nhẹ các triệu chứng, như dùng thuốc hạ sốt nếu có sốt. Tuy nhiên, quan trọng hơn, cần theo dõi sát sao thai kỳ khi mẹ bầu nhiễm rubella để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường ở thai nhi, từ đó có những quyết định xử lý kịp thời.
Theo dõi thai kỳ khi mẹ nhiễm rubella
Nếu phụ nữ mang thai bị nhiễm rubella, bác sĩ sẽ thực hiện các biện pháp theo dõi chặt chẽ để đảm bảo sức khỏe của cả mẹ và thai nhi:
- Siêu âm: Siêu âm định kỳ để kiểm tra sự phát triển của thai nhi và phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường.
- Chọc ối: Chọc ối có thể được thực hiện để xét nghiệm virus rubella ở thai nhi.
- Tư vấn chuyên khoa: Tư vấn chuyên khoa về các nguy cơ và lựa chọn điều trị.
Các câu hỏi thường gặp về bệnh rubella ở phụ nữ mang thai
Làm thế nào để biết tôi đã mắc rubella hay chưa?
Nếu bạn nghi ngờ mình mắc rubella, hãy đến gặp bác sĩ để xét nghiệm máu. Xét nghiệm máu có thể xác định xem bạn có kháng thể rubella hay không.
Tôi có thể tiêm vắc-xin rubella khi đang mang thai không?
Không, vắc-xin rubella không được tiêm cho phụ nữ đang mang thai. Bạn nên tiêm phòng trước khi mang thai hoặc sau khi sinh.
Nếu tôi đã tiêm phòng rubella, tôi có cần lo lắng về bệnh này không?
Nếu bạn đã tiêm phòng rubella và đã có kháng thể, bạn sẽ được bảo vệ khỏi bệnh. Tuy nhiên, bạn vẫn nên thực hiện các biện pháp phòng ngừa khác như rửa tay thường xuyên để tránh các bệnh truyền nhiễm khác.
Có cách nào để điều trị bệnh rubella khi đang mang thai?
Không có thuốc đặc trị cho rubella. Việc điều trị chủ yếu tập trung vào giảm nhẹ các triệu chứng và theo dõi sát sao thai kỳ.
Tôi nên làm gì nếu tôi tiếp xúc với người mắc rubella?
Nếu bạn tiếp xúc với người mắc rubella và bạn chưa được tiêm phòng hoặc chưa có kháng thể, hãy đến gặp bác sĩ để được tư vấn và theo dõi.
Bệnh rubella ở phụ nữ mang thai là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng có thể gây ra những hậu quả đáng tiếc cho thai nhi. Tuy nhiên, bằng cách phòng ngừa tích cực, đặc biệt là tiêm phòng vắc-xin trước khi mang thai, chúng ta có thể bảo vệ con yêu khỏi những rủi ro tiềm ẩn. Đồng Thái tự hào là người bạn đồng hành đáng tin cậy của mẹ bầu, cung cấp kiến thức hữu ích và dịch vụ chăm sóc thai kỳ toàn diện. Chúng tôi hiểu rằng, hành trình mang thai là một trải nghiệm thiêng liêng và đầy thách thức, và chúng tôi luôn ở đây để hỗ trợ bạn. Tại Đồng Thái, chúng tôi cung cấp các dịch vụ tư vấn, khám thai định kỳ, siêu âm, xét nghiệm và các lớp học tiền sản, giúp mẹ bầu có một thai kỳ khỏe mạnh và an tâm.
